College's Klassieke Oudheid: Zo verga het de tirannen!

Zo verga het steeds tirannen! Van Caesar tot Hitler.
Brutus, tegen wie Caesar zei ‘Ook jij, kind?’ zou tot de dictator hebben geroepen: ‘Zo (verga) het steeds tirannen! (Sic semper tyrannis!). Hij beschouwde zich als de heldhaftige burger die een einde maakte aan de despotie. In de antieke traditie was tirannenmoord een ultieme daad van burgerzin sinds in 514 vC Harmodios en Aristogeiton door de moord op een tirannenzoon de weg hadden bereid voor de Atheense democratie.

Ook de talrijke samenzweringen tegen Romeinse keizers werden gerechtvaardigd als tirannicide. De moord op de grote Caesar werd in de middeleeuwen verfoeid (Dante plaatst Brutus in de Hel), maar in de zestiende eeuw vond een kentering plaats, zoals bijvoorbeeld blijkt uit het Plakkaat van Verlatinge, de Onafhankelijkheidsverklaring van de Nederlanden, en uit het Wilhelmus (in strofe 6: de tirannie verdrijven). Sic semper tyrannis!, riep toneelspeler John Wilkes Booth uit toe hij die op 15 april 1865 president Lincoln doodschoot. In de kring van Von Stauffenberg werd lang gedelibereerd of de ‘Tyrannenmord’ op Hitler moreel wel geoorloofd was.

In de collegereeks worden deze en andere gevallen van (geslaagde, gepoogde en vermeende) tirannenmoord besproken en getoond, een passend onderwerp nu we 75 jaar vrijheid vieren.